CẤU TẠO CẢNG
HÀNG KHÔNG – SÂN BAY
1.1.1
Cấu tạo chung cảng hàng không
Cảng hàng không là một tổ hợp các công trình được thiết
kế để phục vụ sự cất, hạ cánh của máy, vận chuyển hành khách và hàng hóa lên xuống
máy bay, sự di chuyển của các phương tiện phục vụ trên mặt đất.
Cảng hàng không thường được chia làm hai phần chính là
vùng trời và vùng đất.
Vùng trời được thiết kế để đảm bảo cho máy bay cất, hạ
cánh và di chuyển trong sân bay. Vùng trời của cảng hàng không bao gồm sân bay
và vùng không gian sân bay.
Vùng không gian sân bay là vùng trời gắn liền với sân
bay. Để cho sân bay hoạt động an toàn thì khu vực xung quanh nó phải ở trong điều
kiện máy bay có thể hoạt động, tức là phải đảm bảo tĩnh không của sân bay để
máy bay cất, hạ cánh.
Vùng đất được thiết kể để phục vụ sự di chuyển của
hành khách, hàng hóa và các phương tiện trên mặt đất. Vùng đất của cảng hàng
không bao gồm nhà ga, bãi đỗ xe, đường xe chạy trước nhà ga, các hệ thống giao
thông tiếp cận nhà ga, cảng hàng không.
1.1.2.1 Cấu tạo chung
Để phục vụ máy bay cất, hạ cánh và di chuyển trong sân
bay, sân bay gồm các bộ phận sau:
- Đường băng
- Đường lăn
- Sân đỗ máy
bay
- Đài điều khiển không lưu
- Hệ thống đèn chiếu sáng
- Hệ thống biển báo, vạch chỉ dẫn
Ngoài ra còn có thể có thêm các bộ phận phụ trợ như trạm
cứu hỏa, trạm cung cấp nhiên liệu, trạm dọn băng, tuyết (đối với sân bay ở vùng
lạnh).
Các sân bay lớn thường phải được thiết kế đủ các bộ phận
nói trên. Các sân bay nhỏ thì có thể bỏ qua hoặc thiết kế đơn giản một số bộ phận
như không có đường lăn, bãi đỗ máy bay, đài điều khiển, thiết kế hệ thống đèn
chiếu sáng, hệ thống biển báo, vạch chỉ dẫn đơn giản.
1.1.2.2 Đường băng (Runway)
Đường băng là bộ phận quan trọng nhất của sân bay, được
thiết kế và xây dựng để máy bay cất – hạ cánh trong sân bay.
Yêu cầu của đường
băng:
- Trên các sân bay có số lần cất
– cánh lớn phải làm đường băng có mắt đường băng vững chắc, có khả năng tiếp nhận
tốt tải trọng của máy bay.
- Mặt đường băng phải có độ dốc
ngang đảm bảo thoát nước tốt. Hai bên đường băng phải bố trí hệ thống thoát nước,
để nước ra khỏi đường băng.
- Mặt cắt dọc của đường băng phải
đảm bảo tầm nhìn và độ bằng phẳng theo yêu cầu, những chỗ đổi dốc phải bố trí
đường cong đứng.
- Khi chọn vị trí đường băng phải
xét tới một loạt các nhân tố, đặc biệt là phải đảm bảo tĩnh không, điều kiện địa
hình, địa chất, các điểm dân cư xung quan và hướng gió chủ yếu.
Hướng đường băng
Việc bố trí đường băng phải căn cứ vào hướng gió chủ yếu.
Thông thường hướng đường băng được lấy theo hướng gió chủ yếu. Khi đó, máy bay
sẽ lợi dụng dòng hải lưu trong không khí để có thể dễ dàng
cất cánh và lợi dụng sự hãm lại khi đối đầu với gió để hạ cánh.
Với những sân bay lớn, khi không có hướng gió chủ yếu
rõ rệt hoặc có nhiều hướng gió, thì sân bay có có thể có nhiều đường băng hoặc
nhóm các đường băng, mỗi hướng một lối khác nhau. Khi có hai đường trục, nó có
thể vuông góc nếu như hướng gió không được nổi lên rõ nét, để tìm được hướng
gió gần như đối mặt với gió. Nếu như có hai loại gió được nhận dạng, các hướng
của đường băng được đánh dấu góc giữa các hướng gió.
Các sân bay vừa và nhỏ thường chỉ có một đường băng để
cất và hạ cánh. Các sân bay lớn, có lưu lượng cất hạ cánh lớn, thì thường thiết
kế thành các nhóm hai đường băng song song để tách riêng đường cất cánh và đường
hạ cánh.
1.1.2.3 Đường lăn (Taxiway)
Đường lăn là đường nối từ đường băng tới các bộ phận
khác trên sân bay. Số lượng đường lăn được xác định theo điều kiện đảm bảo sự
chuyển động của máy bay. Chiều dài đường lăn phải lớn hơn chiều dài đường lăn
thối thiểu Lmin theo quy định.
Nguyên tắc bố trí đường lăn là tránh giao cắt giữa
chuyển động của máy bay với các phương tiện giao thông khác và tránh cắt qua
khu vực làm việc của hệ thống đài chỉ hủy bay (đài chỉ huy không lưu). Việc bố
trí của đường lăn trên mặt bằng phải đảm bảo máy bay vận hành theo một đường
vòng khép kín, giữa các điểm liên tiếp nhau phải được nối bằng đường thẳng ngắn
nhất, vì vậy khi thiết kế đường lăn nên cố gắng nối bằng các đường thẳng, giảm
thiểu các chỗ cong và các chỗ giao nhau để tăng tốc dộ lăn và an toàn khi vận
hành.
Chiều rộng của đường lăn phụ thuộc vào các loại máy
bay và kích thước càng của nó.
Đường lăn thường được xác định bằng hệ thống tín hiệu
màu vàng: một dải màu vàng ở giữa xác định tậm đường lăn và hai đường màu vàng
xác định mép bề rộng đường lăn.
Đường lăn có thể gồm các loại: đường lăn chính, đường
lăn tắt và đường lăn phụ.
Đường lăn chính (main taxiway): để vận hành máy bay ra
tuyến cất cánh hoặc để máy bay vận hành từ đường băng về sân ga sau khi hạ
cánh.
Đường lăn tắt (exit taxiway): được bố trí để rút ngắn
hành trình lăn của các máy bay trên sân bay. Đường lăn tắt dùng để nối các đường
lăn chính hoặc nối liền đường băng với sân ga.
Đường lăn phụ (secondary taxiway): là đường lăn bao
quanh sân ga hoặc đi qua sân đỗ để cho máy bay vận hành từ sân ga đến sân đỗ hoặc
trạm tiếp nhiên liệu.
