KHO
1. Khái niệm
Kho trong ngành vận tải là 1 loại thiết
bị cố định dùng để bảo quản tạm thời và tác nghiệp với các loại hàng bị ảnh hưởng
bởi các điều kiện thời tiết, khí hậu và có giá trị cao.
- Bảo quản tạm
thời: Trong quá trình vận chuyển khi hàng hoá đã được đưa tới mà chưa có xe xếp
lên, khi chuyển tải gián tiếp hoặc khi hàng đã tới nơi mà chưa bố trí được xe
chở hàng trả cho khách hàng.
- Ảnh hưởng của
điều kiện thời tiết, khí hậu: Tính chất của hàng hoá bị thay đổi đi xuống.
- Giá trị
cao: Tuỳ theo cách nhìn nhận (có thể theo yêu cầu của chủ hàng).
2. Phân loại kho
Có rất nhiều
cách phân loại khác nhau:
a. Phân loại
theo kết cấu:
* Kho kín:
Có thềm
kho, có tường, mái che: ngăn chặn ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khí hậu, đảm
bảo điều kiện nhiệt độ, độ ẩm, bảo quản tốt hàng hoá (có cửa). Vì vậy mà kho
dùng để tác nghiệp với các loại hàng bị ảnh hưởng bởi các điều kiện thời tiết,
khí hậu và có giá trị cao.
* Kho hở:
Là kho
không có tường bảo vệ mà chỉ có thềm kho, mái che. Tác nghiệp cho hàng ít bị ảnh
hưởng bởi thời tiết, khí hậu.
b. Theo
tính chất tác nghiệp:
* Kho tổng
hợp (đa dụng):
Là kho có
khả năng tác nghiệp với tất cả các loại hàng khác nhau.
- Ưu điểm:
+ Giá thành
rẻ - Chi phí lưu kho rẻ - Giá cả rẻ.
+ Hiệu suất
sử dụng kho cao: Không chứa hàng này thì chứa hàng khác.
- Nhược điểm:
+ Chất lượng
bảo quản hàng hoá không cao do không có thiết bị đặc biệt.
+ Hiệu suất
sử dụng sức chứa thấp do được thiết kế để sử dụng cho nhiều loại hàng.
Thường được
xây dựng ở những nơi có thời gian bảo quản ngắn và luồng hàng đa dạng, phân
tán.
* Kho
chuyên dùng:
Là kho được
xây dựng để tác nghiệp với một hoặc một số những loại hàng hoá nhất định. Ví dụ:
Kho chứa xăng, kho chứa chất lỏng....
- Ưu điểm:
+ Chất lượng
bảo quản tốt, cho phép bảo quản trong thời gian dài.
+ Vì kho chỉ
tác nghiệp với một hoặc một số mặt hàng nhất định nên hiệu suất sử dụng sức chứa
của kho lớn, có điều kiện để cơ giới hoá công tác xếp dỡ.
- Nhược điểm:
+ Giá thành
xây dựng kho lớn.
+ Hiệu suất
sử dụng kho không cao.
Có hai loại:
* Kho bảo ôn (kho lạnh):
Dùng để tác
nghiệp, bảo quản đối với những mặt hàng mau hỏng, dễ thối nát: hàng tươi sống,
rau, hoa, thịt.....
* Kho bảo quản hàng nguy hiểm:
- Là kho
chuyên dùng để bảo quản và tác nghiệp với những loại hàng hoá có tính chất nguy
hiểm. ( Do tính chất của ngành nên phải chuyên chở, bảo quản những loại hàng
nguy hiểm - nên phải có kho..)
- Thường
xây 1/2 nổi, 1/2 chìm với vật liệu làm mái nhẹ. ( Khi phát nổ sẽ hướng lên
trên, hạn chế tối đa sức phát nổ ra xung quanh).
- Trong kho
cần bố trí đầy đủ thiết bị phòng hộ và báo động theo đặc tính nguy hiểm của từng
loại hàng. ( kho xăng dầu có thiết bị đo ap suất; chất rắn dễ cháy có thiết bị đo
nhiệt độ).
- Các kho
hàng nguy hiểm thường được xây dựng biệt lập cách xa khu dân cư, các công trình
kiến trúc công cộng và các nguồn phát nhiệt. Đối với loại hàng này nên tác nghiệp
vào ban đêm.
- Các kho
hàng nguy hiểm nếu có điều kiện nên xây theo kiểu bảo quản riêng. Trong trường
hợp khối lượng lớn có thể bảo quản chung trong một kho nhưng phải tuân thủ quy định
về dãn cách cự ly. Đối với từng loại hàng có quy định về cự ly khác nhau.
c. Theo
tính chất sử dụng ( Quyền sở hữu):
- Kho dùng chung: Là kho được sử dụng để bảo quản và tác nghiệp
với hàng hoá của nhiều chủ hàng khác nhau. Ngành vận tải thường là kho này.
- Kho dùng riêng: Là kho để chuyên sử dụng cho một hoặc một số
chủ hàng nhất định. Hiệu suất sử dụng kho không cao. Đây thường là kho của chủ
hàng.
d. Theo
hình dạng (Sự phối trí giữa đường xếp dỡ và kho):
- Kho hình chữ nhật:
Là kho có
thềm kho song song với đường xếp dỡ.
+ Ưu điểm:
- Quá trình tác nghiệp thuận chiều và sự di chuyển của máy xếp dỡ không bị cản
trở lẫn nhau
- Việc bố trí, bảo quản, phân loại hàng
hoá trong kho thuận tiện
+ Nhược điểm:
- Diện tích chiếm đất lớn.
- Quá trình đưa lấy xe trên đường sắt xếp
dỡ có sự giao cắt cản trở lẫn nhau
- năng lực tác nghiệp không lớn.
- Kho hình răng
cưa:
Để khắc phục
nhược điểm của kho hình chữ nhật. Các toa xe xếp dỡ tác nghiệp không ảnh hưởng
tới xe khác - năng lực tác nghiệp trên đường sắt cao. Tuy nhiên diện tích chiếm
đất lớn, giá thành xây dựng cao.
Năng lực
chuyển tải hàng hoá lớn, tuy nhiên giá thành xây dựng cao, chiếm đất lớn.
Thường được
xây dựng ở những nơi chuyển tải lớn.
- Kho hình
máy bay ( hình chữ e, u):
+ Ưu điểm:
chất lượng bảo quản hàng hoá tốt, giữ được bí mật tuyệt đối về hàng hoá tác
nghiệp (nên thường sử dụng trong quân sự).
+ Nhược điểm:
Giá thành xây dựng lớn.
- Kho hình bậc
thang:
Bố trí giảm
diện tích chiếm đất, năng lực tác nghiệp tăng.
